نگاه آمرانه به کالای فرهنگی نتیجه‌بخش نیست

نشست «نقد و بررسی سیاست‌‌های نظارتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» توسط کمیته‌ی علمی و فرهنگی سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سالن شهید آوینی با سخنرانی مجید صیادی، کامبیز نوروزی و نیایش سرامی؛ دبیر نشست برگزار شد.

به گزارش ستاد خبری سی‌و‌دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نیایش سرامی دبیر این نشست ضمن تفکیک حوزه‌ی فعالیت‌‌های وزارت ارشاد به سه بخش حمایت، ترویج و نظارت گفت: مشکلات و نارسایی‌‌های زیادی دامن‌گیر صنعت نشر است که برخی همچون استفاده از تکنولوژی قدیمی از ناحیه‌ی ناشران است و برخی مثل نپیوستن به کنوانسیون‌‌های بین‌المللی نشر و توزیع غلط یارانه و رکود تورمی در اقتصاد.

کامبیز نوروزی متخصص حقوق فرهنگی ضمن انتقاد از ممیزی در صنعت نشر کتاب گفت: متاسفانه نگاه به فرهنگ و کالای فرهنگی نباید آمرانه باشد و بحث ممیزی کالای فرهنگی قبل از عرضه و تولید کالاهای فرهنگی موج  کاهش کیفیت و جذابیت نزد مخاطبان می‌شود.

وی افزود: آنچه که به عنوان مصوبات ممیزی از آن نام برده می‌‌شود کاملا مبهم و چند پهلو نوشته شده و در برخی مواقع سلیقه‌ای اعمال می‌‌شود.

نوروزی ادامه داد: به نظر می‌‌رسد شاهد توسعه‌ی فرهنگ غیررسمی هستیم و ممیزی‌‌ها بیشتر از اینکه راهگشا باشد باعث انسداد فرهنگی می‌‌شود.

ممیزی، ناشر را محافظه‌کار می‌کند

مجید صیادی ضمن انتقاد از قرائت سلیقه‌ای از قانون در این حوزه گفت: بررسی و ممیزی کتاب به صورت سلیقه‌ای، غیرمطمئن و ادامه‌دار (کشدار) عمل می‌‌شود.

وی تشریح کرد: منظور از سلیقه‌ای این است که مثلا کتابی که از تیم ممیزی پارسال مجوز گرفته تیم ممیزی امسال آن را تایید نمی‌کند و یا برعکس؛ یعنی معیار سلیقه‌ی افراد است. منظور از ادامه‌دار هم این است که بعد از صدور مجوز همچنان احتمال توقف کار در مراحل بعدی هست.

وی افزود: غیرمطمئن یعنی شما هیچ‌وقت از اینکه دیگر در امان هستید مطمن نمی‌توانید باشید. کتابی که چاپ چندم است هم ممکن است با آن برخورد شود.

مجید صیادی گفت: همواره این اندیشه و ایده است که موتور محرک جامعه است. اندیشه برای انتقال یک حامل و رسانه لازم دارد که آن کتاب است و تاکنون جایگزینی برای کتاب نداریم.

وی تصریح کرد: این رسالت را سینما، تئاتر یا موسیقی نمی‌توانند به دوش بکشند چراکه خود آنها توسط کتاب تغذیه می‌شوند.

صیادی با اشاره به اثر منفی ممیزی روی مصرف‌کننده گفت: در مصرف‌ کالای فرهنگی، این حس منفی به او دست می‌‌دهد که کتابی که به دست من رسیده یک کالای دست اول فرهنگی نیست و عده‌ای نیز از این محل بوی پول به مشامشان می‌‌خورد و بازار کالای فرهنگی قاچاق رونق می‌‌گیرد.

وی افزود: با توجه به این فضای نامطمئن، ناشر هیچ وقت نمی‌تواند از سرمایه‌گذاری‌ای که روی کتاب کرده مطمئن باشد و همین مسئله باعث رشد نکردن صنعت نشر به مانند کشورهای دیگر شود.

وی با بیان اینکه در چنین شرایطی نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم ناشران حرفه‌ای رشد و پرورش داشته باشند مگر اینکه به سراغ موضوعات بدون ریسک بروند، گفت: نتیجه این می‌‌شود که خودمان ناشر را سوق می‌‌دهیم که روی نشر اندیشه و خلاقیت کار نکند. در پی آن نویسنده‌ی حرفه‌ای هم پدید نمی‌آید و رشد نمی‌کند.

مجید صیادی با اشاره به هیئت بررسی نظارت بر قانون اساسی که در دولت اصلاحات تشکیل شده بود، گفت: نتیجه‌ی کار این هیئت به صورت کتاب چاپ شده و در دسترس است. در این کتاب تصریح شده است که براساس قانون اساسی ابراز عقیده آزاد است و ممانعت از نشر و ابراز عقیده که مصداق آن ممیزی کتاب است خلاف قانون اساسی است.

وی افزود: این سوال مطرح است که چرا تاکنون دولت‌‌ها لایحه‌ی جامعی در این باره به مجلس نداده است؛ برای مجلسی‌‌ها طرح مناسبی تنظیم نکرده‌اند و حتی این گلایه وجوددارد که چرا قوه‌ی قضاییه به شکایت ناشران از ارشاد رسیدگی نکرد.

سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب  تهران با شعار «خواندن، توانستن است» از 4 تا 14 اردیبهشت ماه در مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود.