میراث تمدنی و فرهنگی مشترک ایران و جهان مالایی تشریح شد

نشست رونمایی از کتاب «میراث تمدنی و فرهنگی مشترک ایران و جهان مالایی» روز شنبه(7 اردیبهشت ماه) در غرفه‌ی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد.

به گزارش ستاد خبری سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، دکتر علی‌اکبر ضیایی نویسنده‌ی کتاب «میراث تمدنی و فرهنگی مشترک ایران و جهان مالایی» در ابتدای این نشست با تاکید بر تحقیقات میدانی در پژوهش‌‌ها گفت: یکی از مسایلی که در پژوهش‌‌های ما وجود دارد این است که محققان ما بیشتر به تحقیقات کتابخانه‌ای نظر دارند و تحقیقات میدانی جایی در این پژوهش‌‌ها ندارد.

وی در توضیح روابط ایران و جهان مالایی پنج دوره را تقسیم‌بندی کرد و گفت: دوره‌ی اول دوره‌ی باستانی است که هرچند ما اطلاع زیادی از این دوره نداریم اما اسنادی وجود دارد که نشان می‎‌‌دهد برخی از اقوام ملایو به خلیج فارس سفر کرده‌اند. در دوران قبل از اسلام عموما چینی‌‌ها برای تجارت به خلیج فارس سفر می‎‌‌کردند.

ضیایی در توضیح دوره‌ی دوم روابط ایران و جهان و مالایی به دوره‌ی اسلامی اشاره کرد و گفت: اولین زمینه‌‌های ورود اسلام به منطقه‌ی ملاکا از گجرات هند یا ایران بوده است و مرحله‌ی دوم توسط بازرگانان عرب شکل گرفته است. اسلامی که در مرحله‌ی اول وارد شده اسلام عادات نامگذاری شده است و با عادات منطقه همسانی دارد. در حالی که اسلام وارد شده در مرحله‌ی دوم به عنوان اسلام شریعت شناخته شده است.

وی افزود: اسلام عادات تحت عنوان مکاتب تصوف شکل گرفته است در حالی که اسلام شریعت براساس یک حرکت شافعی– اشعری به وجود آمده است.

ضیایی با اشاره به دوره‌ی پیش از انقلاب اسلامی به عنوان دوره‌ی سوم روابط ایران و جهان مالایی تاکید کرد: در این دوره تعدادی از روشنفکران مالزی سفرهایی به اروپا داشته و از این طریق با دانشجویان و فعالان ایرانی آشنا و نسبت به انقلاب اسلامی علاقه‌مند می‎‌‌شوند. دوره‌ی شیفتگی نسبت به انقلاب اسلامی نزد روشنفکران مالزی دوره‌ی بعدی است.

وی ادامه داد: در این دوره روشنفکران بعد از انقلاب اسلامی به مالزی باز می‎‌‌گردند و نکات بسیاری پیرامون انقلاب اسلامی را به جامعه‌ی خود بازتاب می‎‌‌دهند.

همچنین در دوره‌ی بعد از انقلاب تحت نفوذ وهابیون سعودی دوران دوری از انقلاب آغاز و باعث از بین رفتن و کمرنگ شدن روابط فرهنگی می‎‌‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به دوران کنون تاکید کرد: با روی کار آمدن ماهاتیر محمد دوباره روابط فرهنگی شکل گرفت و حرکت‌‌هایی هم در حوزه‌ی دینی به وجود آمد. انتخاب این کتاب به عنوان کتاب سال مالزی نشان از شرایط تازه‌ای در روابط فرهنگی بین دو کشور دارد.

وی در پایان افزود: ایرانی‌ها در 500 تا600 سال اخیر باعث شدند اسلام تمدنی در این سرزمین وارد شود و این امری است که در موزه‌‌های این منطقه می‎‌‌توان آن را به وضوح دید.

تشریح دوره‌های حضور ایرانیان در جهان مالایی

سخنران دیگر این نشست قربانعلی پورمرجان مدیرکل آسیا و اقیانوسیه‌ی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با اشاره به جهان مالایی گفت: منطقه‌ای که ما در مورد آن صحبت می‎‌‌کنیم این روزها به عنوان یک کشور صنعتی شناخته می‎‌‌شود در حالی که 30 تا40سال اخیر به عنوان یک منطقه‌ی فقیر شناخته می‎‌‌شد.

وی با بیان این مطلب که می‎‌‌توان سه دوره درباره‌ی حضور ایرانیان در جهان مالایی مطرح کرد گفت: دوره‌ی اول حضور ایرانیان در جهان مالایی از طریق جاده‌ی ابریشم است، دوره‌ی دوم به مرحله‌ی ظهور اسلام و رفت و آمدهای ایرانیان در جهان مالایی باز می‎‌‌گردد که باعث ورود اسلام به این جهان شد.

وی افزود: اسلام وقتی وارد ایران شد تمدن ایرانی آن را در خود هضم کرد، همین نکته را در جهان مالایی شاهد هستیم. بعد از ظهور اسلام ایرانی‌‌ها که در جاده ابریشم رفت و آمد داشتند مروج اسلام در این منطقه بودند. بیش از سیصد کلمه از زبان فارسی در زبان مالایی قابل احصاء است.

رایزن پیشین فرهنگی ایران در ایتالیا در توضیح دوره‌ی سوم گفت: زمانی که مغول‌‌ها به ایران حمله می‎‌‌کنند برخی از مردم ایران به زنگبار می‎‌‌روند. این دوره همزمان با مهاجرت برخی از ایرانیان به جهان مالایی است.

پورمرجان در ادامه با اشاره به سه نقطه‌ی تاریخی جایگاه ایرانی در جهان مالایی گفت: در برهه‌‌هایی این ارتباط گسسته می‎‌‌شود و به جایی می‎‌‌رسیم که در سال‌‌های اخیر ایران به عنوان یک کشور ناشناخته‌ی کم‌تاثیر در جهان مالایی شناخته می‎‌‌شد. همه‌ی اینها باعث شد در دوره‌‌های تاریخی بعد از انقلاب کارهای زیادی انجام شود و در دوره‌ی جدید معرفی خوبی انجام شده است.

وی با اشاره به فعالیت‌‌های رایزنی فرهنگی ایران در مالزی گفت: رایزنی فرهنگی ما به دنبال یک مفهوم مشترک بود تا بتواند مسلمانان مالایی را با ایران پیوند دوباره بزند. این کتاب می‎‌‌تواند زمینه‌ی چنین پیوندی را فراهم کند.

پورمرجان در پایان صحبت‌‌های خود با اشاره به این مسئله که کتاب «میراث تمدنی و فرهنگی مشترک ایران و جهان مالایی» مجموعه مقالات است گفت: تعدادی از اساتید ایران و جهان مالایی جمع شدند تا جامعیت و اهمیت این موضوع را در کتاب نشان دهند. امیدوارم روندی که ماهاتیر محمد در مالزی به دست گرفت تا اسلام معتدل جایگاه خود را بیابد درباره‌ی ایران و زبان فارسی نیز مورد توجه قرار گیرد.

زبان و ادبیات مالایی، تحت تاثیر فرهنگ ایرانی است

دیگر سخنران این نشست دکتر محمودرضا اسفندیار با اشاره به مفهوم جهان مالایی گفت: منظور از جهان مالایی حوزه‌ی وسیع در جنوب شرقی آسیا از جنوب تایلند تا جنوب فیلیپین است و بخش‌‌های از کشورهای مالزی، اندونزی، برونئی، فیلیپین و تایلند را شامل می‎‌‌شود. چون زبان آنها مالایی بوده و این زبان 5 کشور را به هم پیوند داده است.

وی افزود: زبان و ادبیات مالایی بسیار تحت تاثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفت و بویژه تحت تاثیر فرهنگ ایرانی قرار داشته است. بسیاری از نوشته‌‌ها و متون ادبیات کلاسیک مالایی از زبان فارسی ترجمه شده است.

این استاد دانشگاه با اشاره به تاثیر فراوان تمدن و فرهنگ ایرانی در این منطقه تاکید کرد: گروه‌های مختلف از ایران به این منطقه کوچ و با خود فرهنگ تشیع را به آنجا بردند. فرهنگ ایرانی با نوعی تساهل و مدارای عرفانی توانست در این جهان گسترش پیدا کند.

اسفندیار در پایان صحبت‌‌های خود گفت: ما تا زمانی که در میدان فرهنگ هستیم دست بالا را داریم و یکی از نمونه‌‌های کار فرهنگی همین کتاب است.

سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «خواندن، توانستن است» از 4 تا 14 اردیبهشت ماه در مصلی امام خمینی(ره) برگزار می‌شود.